Posted by “`html
İstanbul ve pek çok ilde kar yağarken meydana gelen gök gürültüsü ve şimşek çakması, merak uyandıran bir doğal olay olarak dikkat çekiyor. Meteoroloji Genel Müdürlüğü’nün uyarıları sonrası, İstanbul’da gece saatlerinde kar yağışı şimşek ve gök gürültüsü ile birleşerek etkisini gösterdi. Bu olay, özel atmosfer koşullarının bir araya gelmesiyle görülüyor ve genellikle dağlık arazilerde, deniz etkisi altında olan bölgelerde ya da kutuplara yakın alanlarda daha sık rastlanıyor. İşte kar yağarken meydana gelen şimşek çakması ve gök gürültüsü hakkında detaylar.
KIŞ MEVSİMİNDE GÖK GÜRLEMESİ GERÇEKTEN VAR MI?
İstanbul Teknik Üniversitesi Meteoroloji Mühendisliği öğretim üyesi Dr. Deniz Demirhan, kar yağışı sırasında meydana gelen şimşek ve gök gürültüsünün nadir olsa da doğal bir olay olduğunu ifade ediyor. Dr. Demirhan, bu tür olayların panik yaratacak bir durum olmadığını belirtti ve gök gürültülü kar yağışının arka planındaki bilimsel unsurları hurriyet.com.tr’ye anlattı.
Atmosferde sıcak hava ile soğuk havanın etkileşimi sonucu, havanın yukarı doğru hareket etmesi ve soğuk havayla karşılaşmasıyla oluşan ‘kümülonimbus’ bulutları, bu olayın temelini oluşturuyor. Bu bulutların taban severi ile zirvesi arasında oluşan sıcaklık farkı, içinde su damlacıkları ve buz kristallerinin birikmesine neden olur. Bu da elektrik yüklerinin birikmesine ve şimşeğin meydana gelmesine yol açar. Şimşek çaktığında, sıcaklık hızla 30 bin dereceye kadar ulaşır ki bu da gök gürültüsüne sebep olur. Havanın genleşmesi, bunu etkileyen diğer bir faktördür.
KAR YAĞDIĞINDA ŞİMŞEK ÇAKMASI VE GÖK GÜRÜLTÜSÜ ORTALAMA BİR DURUM MU?
Kar yağışı sırasında gök gürültüsü ve şimşek çakmasını alışılmadık bulan çok sayıda kişi için bu fenomene dair bilimsel bir açıklama mevcut. Dr. Deniz Demirhan, konuya açıklık getirerek şunları ekliyor:
“Kar yağışıyla birlikte yer seviyesinde ve bulut zirvesinde bir elektrik akımın meydana gelmesi halinde şimşek oluşabilir. Buz kristalleri ile su damlacıkları birlikte var olduğunda elektrik akımı gerçekleşebilir. Bu durum nadir olsa da normaldir. Kış koşulları genellikle bulut içinde iki farklı fazın bulunmasını gerektirir; biri buz, diğeri su damlasıdır. Ancak kışın kar yağdığında bu iki faz genellikle oluşmaz, yani bulut tamamen buz kristallarından oluşma eğilimindedir. Bu sebeple kışın yıldırım olayları nadir görülmektedir.”
Dr. Öğretim Üyesi Deniz Demirhan, kışın gök gürültüsü olasılığının az olduğunu ifade ediyor. “Kar yağarken gök gürültüsü olasılığı düşük; kar bulutundaki yük dengesinin negatif ve pozitif yüklerden oluşması gerekiyor. Ancak kışın çoğu zaman bu bulutlar sadece buz kristalleri içerebiliyor, dolayısıyla bu durumun oluşma ihtimali düşüyor. Yine de, kar yağarken şimşek çakması gizemi merak uyandıran bir hadisedir” şeklinde konuştu.
‘KAR YAĞARKEN ŞİMŞEK ÇAKMASI OLUMSUZ ETKİ YARATMAZ’
Okan Bozyurt, kar yağarken şimşek çakmasının olumsuz bir etkisi olmadığını belirtiyor. “Bunlar tamamen ilginç bir doğa olayıdır. Normal süreçte, havadan yükseldikçe sıcaklığın düşmesi gerekir. Ancak, hızlı gelen soğuk hava dalgaları sıcak havayı hızlıca yukarı itebilir ve bunun sonucunda elektrik akımları meydana gelir” ifadelerini kullanıyor.
KAR YAĞARKEN GÖK GÜRLEMESİ NEDENLERİ
Karla birlikte görülen bu olayı anlamak için birkaç önemli unsur bulunuyor. İşte başlıca nedenler:
- Yoğun Hava Karışımı: Kar yağışı sırasında sıcak ve nemli hava kütlelerinin soğuk hava kütlesinin üzerine yükselmesi, fırtına bulutlarının (kümülonimbüs) ortaya çıkmasına yol açar.
- Kuvvetli Soğuk Cepheler: Soğuk cephe etkisi, atmosferde elektriksel yük dengesizliklerine sebep olarak gök gürültüsünü tetikleyebilir.
- Yerel Isı Farklılıkları: Büyük su kütlelerinin çevresindeki hava kütleleri, sıcaklık farkları oluşturarak bu durumu etkileyebilir.
- Fırtına Bulutlarının Özellikleri: Bu tür bulutlar, yıldırım oluşumu için uygun elektrik yüklerini taşır ancak daha alçakta bulunurlar ve bu nedenle gök gürültüsü daha az belirgin olabilir.
Nerelerde Daha Yaygındır? Gök gürültüsü ve kar yağışı olayları, sıklıkla dağlık alanlarda, deniz etkisi olan yerlerde veya kutuplara yakın bölgelerde gözlemlenir. Bu olay, doğanın nadir ve etkileyici olaylarından biridir.
“`